Με τον Αρκά να τελειώνουμε, όχι με την πολιτική ορθότητα

Πάει καιρός που το «φτάνει πια με την πολιτική ορθότητα» έχει γίνει καραμέλα. Τι είναι αυτό όμως που τροφοδοτεί τόσο ακραίες αντιδράσεις, όπως αποτυπώνονται και μέσα από τα πρόσφατα σκίτσα του Αρκά;

Η έννοια «πολιτική ορθότητα» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους περιορισμούς στην αναπαραγωγή λέξεων και εκφράσεων που ενοχλούν κοινωνικές ομάδες οι οποίες αντιμετωπίζουν διακρίσεις. Αυτές μπορεί να είναι μετανάστες, άτομα με αναπηρία, ΛΟΑΤΚΙ+, με διατροφικές διαταραχές, με ψυχικές παθήσεις, με άλλο θρήσκευμα ή φύλο.

Οι πολέμιοί της, υπό τον μανδύα της ελεύθερης έκφρασης θεωρούν πως είναι εντάξει να χρησιμοποιούν ρατσιστικά, σεξιστικά, ομοφοβικά σχήματα για να κάνουν αστεία, σε μια προσπάθεια οι λέξεις να χάσουν το νόημά τους και ο καθένας να τις νοηματοδοτεί κατά το δοκούν.

Ο τρόπος όμως που χρησιμοποιούμε την κάθε γλώσσα, παράγει ιδεολογία.Οι λέξεις έχουν το δικό τους φορτίο, καθώς στη διαμόρφωση της κάθε γλώσσας αποτυπώνονται μια σειρά από κοινωνικές συμβάσεις. Η κάθε λέξη που χρησιμοποιούμε έχει σημασία, και όσο υποβαθμίζει κανείς το νόημά της, δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την επικράτηση αντιδραστικών ιδεολογιών. Όπως για παράδειγμα, η Alt-Right.

Το κίνημα της Alt-Right, που παρουσιάζεται ως μια εναλλακτική, αντικομφορμιστική Δεξιά και εμφανίζεται στις ΗΠΑ περίπου ταυτόχρονα με την εκλογή Trump. Βασικός πυρήνας της είναι η υπεράσπιση του νεοφιλελευθερισμού και ο πόλεμος στην πολιτική ορθότητα. Ο όρος πρωτοχρησιμοποιείται το 2008 για να προσδιορίσει ένα κίνημα για την «προστασία» της λευκής ταυτότητας και του «δυτικού πολιτισμού». Με «όπλο» της το διαδίκτυο και ιδιαίτερα την διασπορά memes (φωτογραφιών με ένα σύντομο σχόλιο) με τα προτάγματά τους σε ευρεία ακροατήρια, αποκτά γρήγορα μεγάλη δυναμική.

Ανάμεσα στους κύριους εκπροσώπους της, ξεχωρίζουν ο Μάιλο Γιαννόπουλος, μιντιακή περσόνα ελληνικής καταγωγής και ο Στίβ Μπάνον, πρώην πρόεδρος του ακροδεξιού συνωμοσιολογικού ιστότοπου Breitpart News και σύμβουλος στρατηγικής του Τραμπ, ο οποίος «άπλωσε τα δίχτυα του» πρόσφατα και στην Ευρώπη, δημιουργώντας ένα κίνημα που θα βοηθήσει την προώθηση ακροδεξιών λαϊκιστών στην Ευρωβουλή.

Κύριο χαρακτηριστικό της Alt-Right είναι η πολεμική στην πολιτική ορθότητα, σε μια απόπειρα οικειοποίησης της ελεύθερης έκφρασης, χωρίς περιορισμούς. Με τη μέθοδο αυτή, η ρητορική του μίσους γίνεται σιγά-σιγά κανονικότητα. Η Alt-Right υπερασπίζεται την ανωτερότητα της λευκής φυλής (white supremacy), τον λευκό, ετεροφυλόφιλο άνδρα. Παράλληλα, επιτίθεται στο γυναικείο φύλο (και ειδικά στις φεμινίστριες), σε ομοφυλόφιλους και μετανάστες, όπως και σε άλλες μειονότητες, παρουσιάζοντάς τους ως καρικατούρες, μέσω της γελοιοποίησής τους. Όλα αυτά τα στοιχεία συνθέτουν ένα νέο πρότυπο, με ξεχωριστή αισθητική, μια αντικουλτούρα για να διαδώσει τις ιδέες της ενάντια στην ηγεμονία της πολιτικής ορθότητας.

Ο Αρκάς σε εντεταλμένη υπηρεσία της ελληνικής Alt Right σκηνής

Ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Αρκάς στην πολιτική ορθότητα ήρθε να «κουμπώσει» με όλα τα χαρακτηριστικά της Alt -Right. Με εμφανή τη δίψα του να παρεμβαίνει στη δημόσια σφαίρα, το τελευταίο διάστημα έχει κηρύξει έναν ανελέητο πόλεμο στην πολιτική ορθότητα.

Στην υπηρεσία της ελληνικής Alt-Right, ο Αρκάς με το νέο του «πρότζεκτ» επιχειρεί να δημιουργήσει μια αντικουλτούρα, χλευάζοντας μια σειρά από ζητήματα που εντάσσονται στη σφαίρα των δικαιωμάτων. Παρουσιάζει ως καρικατούρα τον αυτοπροσδιορισμό και την ισότητα, γελοιοποιώντας με τον τρόπο αυτό κεκτημένα αιώνων.

Χρησιμοποιεί στοχευμένα ως βασικό πρωταγωνιστή των σκίτσων του ένα κορίτσι που παρουσιάζεται «υστερικό». Επιτίθεται αναίτια με φωνές στον (λευκό, στρέιτ, άνδρα) πατέρα ή φίλο της, χαρακτηρίζοντάς τους φασίστες και σεξιστές. Το κοριτσάκι είναι τόσο «υστερικό» που κατηγορεί τον φίλο της για σεξουαλική παρενόχληση ενώ απλά της είπε να παίξουνε. Ω, ναι, για τον Αρκά είναι πολύ αστείο να μιλάς για σεξουαλική παρενόχληση. Και όλα αυτά γιατί «αυτές οι υστερικές φεμινίστριες που μας τα χουν κάνει... τόσα με τον δικαιωματισμό, είναι η μάστιγα της κοινωνίας».

Εντυπωσιακή είναι, όμως, και η ταύτηση των θαυμαστών με τα παραπάνω σκίτσα, μιας και η κουλτούρα αυτή φαίνεται να αποκτά δυνατές ρίζες, αν κρίνουμε από τα σχόλιά τους στα σκίτσα. Το επίπεδο του σχολιασμού είτε θα είναι οπαδικό, χωρίς περιεχόμενο, όπως «Γλέντα τους», «Δώσε πόνο» ή θα ενσωματώνει ολόκληρο το αφήγημα της Alt-Right αμάσητο, με ατάκες όπως «ανέραστες, ανοργασμικές, δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν τον δονητή από έναν άντρα». Μάλιστα, ακόμα και κάποιες γυναίκες φαίνεται να πρωτοστατούν σε αντίστοιχο ύφος, με τη μια να λέει ότι «άμα μεγαλώσει (το κοριτσάκι) και καταλάβει τη χαρά που θα της δώσει ένα τοξικό αρσενικό θα λέει άλλα» ενώ για μια άλλη το κοριτσάκι που φωνάζει «σεξουαλική παρενόχληση» είναι «για πολλές κλοτσιές». Και εδώ έγκειται το μεγαλύτερο ζήτημα, γιατί η αντικουλτούρα αυτή αποκτά ηγεμονικά χαρακτηριστικά στην κοινωνία.

Το να καυτηριάζει κανείς στάσεις και συμπεριφορές που υπάρχουν γύρω του, είναι θεμιτό. Δεν τίθεται ζήτημα οριοθέτησης στην σάτιρα του Αρκά – ή του όποιου Αρκά – ούτε αποασδήποτε επιβολής στο τι θα επιλέξει κανείς να σχολιάσει.

Η κριτική έγκειται στο γεγονός ότι από όλα τα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική πραγματικότητα, επιλέγει να ασχοληθεί αποκλειστικά και μόνο με την γελοιοποίηση οτιδήποτε περιγράφεται ως πολιτικά ορθό, βάζοντας στο στόχαστρο κατά προτεραιότητα ζητήματα φύλου και εθνικότητας, σαν να είναι ο μεγαλύτερος «βραχνάς» της ελληνικής κοινωνίας.

Ο αντικυβερνητικός Αρκάς ως ουρά της ακροδεξιάς ΝΔ

Αν πάλι αναλογιστούμε με ποια ζητήματα επέλεγε να ασχοληθεί ο Αρκάς πριν λίγους μήνες, το κάδρο συμπληρώνεται. Η στροφή του Αρκά που συντελέστηκε την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, διαμόρφωσε ένα διαφορετικό προφίλ για τον ίδιο.

Ως σκιτσογράφος επέλεξε – και δικαιολογημένα θα έλεγε κανείς – να λειτουργήσει ασκώντας κριτική στην τότε κυβέρνηση. Ωστόσο αυτό το οποίο συνέβη παρατηρώντας τα σκίτσα του ήταν να αρθρώνει τελικά μια ευθεία επίθεση η οποία ως πυρήνα σκέψης της είχε τα αντιδραστικά χαρακτηριστικά και την κριτική από τα (ακρο)δεξιά.

Το μένος του Αρκά δεν ήταν μόνο απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα και κυβέρνηση αλλά κυρίως στο περιεχόμενο που έφεραν νομοσχέδια με προοδευτικό πρόσημο αναφορικά με τα δικαιώματα (ταυτότητα και ισότητα φύλων, δικαιώματα μεταναστών, κτλ.).

Την επομένη των εκλογών της 7ης Ιουλίου, ο Αρκάς μην μπορώντας να διαλέξει και πάλι τη λογική του αντιπολιτευόμενου σκιτσογράφου καθώς δεν μπορεί να κινηθεί ενάντια στον ιδεολογικό χώρο που πλέον τον εκφράζει, εγκαταλείπει την άμεση κριτική στην κυβέρνηση και η πληρωμένη πένα του κάνει πλέον την ανάλογη πολιτική δουλειά που οφείλει, αφήνοντας το κυβερνητικό έργο στην ησυχία του.

Έτσι επιλέγει να «τα βάλει» με αυτό που αποστρέφεται η κυβέρνηση που στηρίζει και με χαρά αποφασίζει ότι από εδώ και στο εξής θα αφιερωθεί ανοιχτά με το να τελειώνει με τα απόνερα του ΣΥΡΙΖΑ και έννοιες που ο ιδεολογικός του χώρος αποστρέφεται, κηρύσσοντας ανοιχτό πόλεμο με την «πολιτική ορθότητα» που τόσο δεν αντέχει.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλοι παίρνουμε θέση σε έναν ανοιχτό ιδεολογικό πόλεμο. Ανάμεσα σε αυτούς που διεκδικούν αξιοπρέπεια και δεν επιθυμούν η κοινή μας γλώσσα να νομιμοποιεί την προσβολή σε μειονότητες και στους άλλους που θεωρούν σημαντικότερη την προσωπική τους ελευθερία στην έκφραση, κι ας είναι εις βάρος των άλλων, ανοίγοντας τον δρόμο στη ρητορική του μίσους και τον φασισμό.

Η «πολιτική ορθότητα» δεν είναι ούτε ευαγγέλιο, ούτε συρματόπλεγμα που περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης. Αποτελεί απλά και μόνο ένα μέσο προστασίας, όσον αφορά στη γλώσσα, απέναντι σε κεκτημένα που οφείλει καθημερινά να υπερασπίζεται σε όλο το φάσμα των επιλογών του. Σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να αποτελέσει το όχημα για να ανατρέψουμε την κοινωνική ανισότητα, χρειάζεται διαρκής πάλη γι' αυτό.

Σε μια χρονική συγκυρία που η ακροδεξιά δεν πιάνει μόνο τα τσεκούρια, αλλά φορά πολλούς μανδύες και αναπτύσσεται και μέσα από πληκτρολόγια, κατακλύζοντας τα κοινωνικά δίκτυα.

Στη χρονική συγκυρία που φορά το πέπλο του χιούμορ για να ντύσει την καφρίλα όταν επιτίθεται σε ό,τι βρίσκει διαφορετικό.

Σ' αυτή ακριβώς την εποχή, οι alt-right και ακροδεξιοί θέλουν να βρίσκουν ως πρόβλημα την ύπαρξη ενός ελάχιστου φραγμού που υπάρχει για να μην προσβάλλει και υποβαθμίζει ό,τι δεν μπορούν να κατανοήσουν. 

Γι' αυτό... να τελειώνουμε με τον κάθε Αρκά, όχι με την πολιτική ορθότητα. 

Πηγή; koutipandoras