Ερεθισμένος λαιμός
Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Η ευαισθησία στο λαιμό είναι παθολογικό σύμπτωμα που χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζουσα ενόχληση στην περιοχή του λαιμού. Η ενόχληση αυτή μπορεί να είναι πόνος, γδάρσιμο, αίσθημα ξένου σώματος, κάψιμο, δυσχέρεια στην κατάποση, αίσθημα κόμπου στην περιοχή του λαιμού, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό που μπορεί να συνοδεύεται ή όχι από βήχα, δύσπνοια, πυρετό, ναυτία, μπούκωμα. Ο κύριος παράγοντας της καθημερινότητας που προκαλεί ευαισθησία στον λαιμό είναι το κάπνισμα. Ο καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες. Με την καύση οι βλαπτικές ουσίες πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης, της πυρόλυσης της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των διαφόρων ειδών τσιγάρου. Οι ουσίες αυτές δρουν απευθείας στο επιθήλιο της αναπνευστικής οδού αλλοιώνοντας τις ιδιότητες του φυσιολογικού επιθηλίου του λάρυγγα. Η βλαπτική αυτή δράση είναι υπεύθυνη για την ευαισθησία που παρουσιάζουν πολλοί καπνιστές στο λαιμό. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ευαισθησία στον λαιμό είναι σκόνες, ρύποι πικάντικα τρόφιμα, το αλκοόλ, έκθεση σε περιβάλλον με έντονη ξηρότητα λόγω εντατικής λειτουργίας (επί παραδείγματι) κλιματιστικών συστημάτων.
Νοσήματα που ανευρίσκονται στην ρίζα του προβλήματος είναι (αναφέρονται ενδεικτικά):
- Λοιμώξεις
Συνήθεις μικροοργανισμοί είναι ιοί, όπως οι ρινοιοί, οι κοροναϊκοί ιοί, οι αδενοιοί, οι ιοί της γρίπης. Ορισμένες φορές η επιδρομή ιών και μικροβίων ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της χειμερινής περιόδου μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη, εμφανίζονται αρκετά στελέχη ιών με διαφορετικά αντιγονικά χαρακτηριστικά οπότε η προσβολή του φάρυγγα είναι συνήθης.
Η φαρυγγίτιδα από πυογόνο στρεπτόκοκκο απαιτεί ειδική αντιβιοτική θεραπεία σε πολλά άτομα διότι μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές όπως καρδιακή νόσος, ρευματικός πυρετός, αποστήματα, σηψαιμία. Η διαφορική διάγνωση από το σωστό έμπειρο παθολόγο κατά την ιατρική εξέταση είναι για αυτό καθοριστικής σημασίας στην λοιμώδη φαρυγγίτιδα. Σήμερα σε αμφίβολες περιπτώσεις κατά την κλινική αξιολόγηση, υπάρχουν ειδικές δοκιμασίες εντοπισμού του στρεπτόκοκκου (δοκιμασία αντιγόνου, STREP TEST, ASTO, ειδική καλλιέργεια). Λοιμώδη φαρυγγίτιδα μπορεί να προκαλέσουν και ειδικά σπανιότερα αίτια όπως ο ιός της ιλαράς, ο EPSTEIN BARR, o CMV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα όπως η NEISSERIA GONORRHEA, o HIV κλπ.
- Καταστάσεις χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας
Η μύτη περιβάλλεται από τους παραρρίνιους κόλπους, ανατομικές κοιλότητες, που καλύπτονται από αναπνευστικό επιθήλιο.
Το αναπνευστικό επιθήλιο παράγει βλέννα, το οποίο παροχετεύεται στην ρινική κοιλότητα, με κινήσεις επιφανειακών κροσσών. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η παροχέτευση της βλέννας είναι επαρκής, με αποτέλεσμα οι κόλποι να είναι στείροι μικροβίων.
Στην παραρρινοκολπίτιδα, οι ρινικοί πόροι αποφράσσονται ή η λειτουργία των κροσσών αλλοιώνεται, ή οι εκκρίσεις είναι υπερβολικές με αποτέλεσμα την κατακράτηση των εκκρίσεων. Η παραρρινοκολπίτιδα, μπορεί να είναι λοιμώδης, οπότε προκαλείται από λοιμογόνους μικροοργανισμούς που πολλαπλασιάζονται τοπικά ή μη λοιμώδης, οπότε η φλεγμονή είναι άσηπτη (π.χ. ορισμένες χρόνιες αλλεργίες αυτοάνοσες καταστάσεις). Οι άνθρωποι με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα συχνά αναπνέουν από το στόμα με αποτέλεσμα την αποξήρανση και τον ερεθισμό του λαιμού ή αναπτύσσουν λόγω των συσσωρευμένων εκκρίσεων οπισθορρινική έκκριση με αποτέλεσμα τον ερεθισμό της περιοχής.
- Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Η κατάσταση προκαλείται όταν οξέα από το στομάχι παλινδρομούν προς τον οισοφάγο. Όταν ο οργανισμός λειτουργεί φυσιολογικά, τα οξέα του στομάχου δεν παλινδρομούν διότι το κάτω μέρος του οισοφάγου διαθέτει βαλβίδα που κλείνει αφού περάσει η τροφή. Σε ορισμένα άτομα, αυτή η βαλβίδα καθίσταται ανεπαρκής, το οξύ παλινδρομεί στον οισοφάγο, κατάσταση που προκαλεί σοβαρό ερεθισμό του λαιμού. Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν υπάρχει μεγάλη έκκριση γαστρικού οξέος στο στομάχι, κατάσταση που μπορεί να προκληθεί λόγω υποκείμενων νοσημάτων που προσβάλλουν το στομάχι όπως είναι η φλεγμονή του στομάχου από ελικοβακτηρίδιο ή η ύπαρξη γαστρίτιδας.
- Καρκινώματα λεμφώματα όγκοι διογκώσεις παρακείμενων οργάνων
Όγκοι, καρκινώματα ή λεμφώματα (ένα είδος καρκίνου του λεμφαγγειακού συστήματος) που ευρίσκονται στην περιοχή του λαιμού ή σε παρακείμενα όργανα μπορεί να ασκούν πιεστική δράση στον λαιμό και να αλλοιώνουν την λειτουργία του. Ο καρκίνος του λάρυγγα, του οισοφάγου, του θυρεοειδούς και του στομάχου είναι αντιπροσωπευτικά παραδείγματα καρκινωμάτων που προκαλούν ευαισθησία στον λαιμό. Ενίοτε η ασκούμενη πίεση στον λαιμό έχει ως αίτιο καλοήθεις διογκώσεις παρακείμενων οργάνων (π.χ. βρογχοκήλη).
Κατά τη σωστή παθολογική εξέταση πρέπει να διερευνηθούν ορισμένα παθολογικά σημεία που κατευθύνουν την διάγνωση όπως η ύπαρξη παθολογικού αναπνευστικού ψιθυρίσματος, η ύπαρξη πύου στις αμυγδαλές, η ύπαρξη ηπατομεγαλίας, η ύπαρξη λεμφαδένων ή εξανθήματος. Ενίοτε ενδέχεται να απαιτηθούν εργαστηριακοί έλεγχοι για να χορηγηθεί αιτιολογική θεραπεία.