Ο βήχας κατά την φετινή Άνοιξη
Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Η αποστολή του βήχα είναι η προστασία των σώματος από ερεθιστικές και βλαπτικές ουσίες που εισχωρούν σε αυτό. Ο βήχας είναι συχνό σύμπτωμα κατά την Άνοιξη και συνηθέστερα οφείλεται σε αλλεργικό άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα από γύρη ή εαρινές λοιμώξεις.
Α. Βήχας από εαρινές λοιμώξεις
Οι αναπνευστικές λοιμώξεις της Άνοιξης αρχίζουν να εισβάλλουν με πονόλαιμο, μπούκωμα, καταρροή, βήχα, πτύελα, πυρετό. Όταν το αμυντικό σύστημα λειτουργήσει επαρκώς τα συμπτώματα υποχωρούν, συνηθέστερα, εντός τριημέρου-πενθημέρου. Σπανιότερα συμβαίνουν σοβαρές επιπλοκές, που μπορεί να οδηγήσουν στον θάνατο. Αυτή την περίοδο παρουσιάζει έξαρση η ρινική συμφόρηση-,μπούκωμα-ρινίτιδα και η γριπώδης συνδρομή που σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) ορίζεται ως αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων που περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα συστηματικό σύμπτωμα (πυρετό, καταβολή, κεφαλαλγία, μυαλγίες) και τουλάχιστον ένα σύμπτωμα από το αναπνευστικό σύστημα (βήχας, πονόλαιμος, δύσπνοια). Οι ρινοιοί, ο ιός της γρίπης, ο ιός της παραινφλουέντζας, οι αδενοιοί, ο s. pneumonia, o haemophilus influenza, η moraxella, o στρεπτόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος, ο covid19 είναι μερικά μόνο από τα πιο κοινά λοιμώδη αίτια στην ιατρική καθημερινή πρακτική. Οι ιοί αυτοί δύνανται να προκαλέσουν απλά μπούκωμα, αλλά και μία ευρεία γκάμα συνδρόμων όπως φαρυγγίτιδα, απλό κρυολόγημα, τραχειίτιδα, βρογχιολίτιδα, λαρυγγίτιδα, βρογχίτιδα, πνευμονία, μυοκαρδίτιδα, γριπώδη συνδρομή. Άτομα με πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος αναπτύσσουν σοβαρότερα σύνδρομα ή μικροβιακές επιμολύνσεις και σοβαρή εξασθένηση.
Β. Βήχας από αλλεργία
Το αλλεργικό άσθμα σχετίζεται συχνά με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργικών νοσημάτων(π.χ. ρινίτιδα, κνίδωση, έκζεμα), θετικές δερματοαντιδράσεις, αυξημένα επίπεδα ανοσοσφαιρίνης Ε, θετικές αντιδράσεις πρόκλησης κατά την εισπνοή ειδικού αντιγόνου και εκδηλώνεται με βήχα ή δύσπνοια που σπανιότερα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια. Η αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από φτάρνισμα, μπούκωμα, έκκριση από την μύτη, φαγούρα βήχα ή δακρύρροια και εμφανίζεται συχνά σε ατοπικά άτομα, δηλαδή άτομα με οικογενειακό ιστορικό σχετικών αλλεργιών. Συνήθεις παράγοντες που υπάρχουν στον αέρα κατά την Άνοιξη όπως η εποχιακή γύρη, τα πούπουλα, το τρίχωμα ζώων μεταφέρονται με το δροσερό αεράκι της Άνοιξης, προκαλώντας αλλεργικό άσθμα, ρινίτιδα και βήχα στα ευαίσθητα άτομα.
Γενικά μέτρα πρόληψης του βήχα της Άνοιξης:
- Αποφυγή καπνού χώρων με συνωστισμό, διατήρηση απόστασης ενός μέτρου, μάσκα υψηλής προστασίας σε κοινόχρηστους χώρους εάν ανήκουμε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποφυγή καπνού και καλή διατροφή που να περιλαμβάνει σε σωστή περιεκτικότητα υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, ζωτικές βιταμίνες, άλατα, αντιοξειδωτικά, αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ, καλός αερισμός χώρων, άριστη αποκατάσταση νοσημάτων που προκαλούν αυξημένη ευπάθεια όπως είναι ο διαβήτης, αιματολογικά νοσήματα
- Αποφυγή των αλλεργιογόνων της Άνοιξης: Τα παράθυρα στο αυτοκίνητο και στο σπίτι πρέπει να διατηρούνται κλειστά, εφόσον υπάρχει αλλεργική προδιάθεση. Τα διπλά τζάμια συχνά βοηθούν. Τα κλιματιστικά πρέπει να συντηρούνται επαρκώς. Ειδικά κλιματιστικά συστήματα για αλλεργικούς διασφαλίζουν επαρκή αερισμό του χώρου κατακρατώντας την γύρη.
3. Καλό και συχνό πλύσιμο χεριών
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε:
Ο χρόνιος βήχας που επιμένει και διαρκεί πάνω από μήνα, οφείλεται πάντα σε παθολογική οργανική βλάβη η βαρύτητα της οποίας ποικίλλει και ενδέχεται να μην συνδέεται με την εποχή. Νοσήματα και καταστάσεις που συχνά αποτελούν την αιτία του χρόνιου βήχα μπορεί να είναι:
Πεπτικά προβλήματα
· Καρκίνος
· Καρδιακά νοσήματα
· Χρόνιες λοιμώξεις
· Αποφρακτική πνευμονοπάθεια
· Χρόνια βρογχίτιδα
· Βλάβες από το κάπνισμα
· Αποστήματα
· Ανευρύσματα
Ενίοτε ορισμένα φάρμακα όπως η καπτοπρίλη, η εναλαπρίλη και η λισινοπρίλη αποτελούν το αίτιο του βήχα.
Δυστυχώς λόγω της λανθασμένης σύνδεσης του βήχα που εμμένει με τις απλές ιώσεις, συχνά το σύμπτωμα αμελείται από τον πάσχοντα ασθενή, οπότε αυτός προσέρχεται καθυστερημένα για ιατρική εξέταση. Μία δεύτερη συνήθης κακή ελληνική πρακτική είναι η κατανάλωση αμφιβόλου ποιότητας αντιβηχικών σκευασμάτων που καταστέλλουν το ανατανακλαστικό του βήχα. Με τον τρόπο όμως αυτό παρακωλύεται η διαδικασία της απόχρεμψης που είναι ζωτικής σημασίας σε ορισμένες περιπτώσεις.