Η μειωμένη έκθεση στον ήλιο και η κακή υγιεινή ύπνου, συχνά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης συνδρομών κόπωσης

  Γράφει η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη 

Η χρόνια κόπωση αποτελεί παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κόπωση διάρκειας άνω του εξαμήνου και σημαντική μείωση της ενεργειακής εφεδρείας του σώματο. Κατά την ειδική παθολογική εξέταση γίνεται εντοπισμός και του υποκείμενου αιτίου, ώστε να χορηγηθεί αποτελεσματική αιτιολογική θεραπεία. Νοσήματα που προκαλούν χρόνια κόπωση είναι η κακή διατροφή, η αυπνία, η υπερκόπωση, η αναιμία, οι ορμονικές διαταραχές, οι χρόνιες φλεγμονές, τα καρκινώματα, οι παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος, οι αναπνευστικές παθήσεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ή μυαλγικής εγκεφαλομυελίτιδας, η χρόνια κόπωση μετά από κορονοιό long covid τα ψυχιατρικά σύνδρομα. Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ή μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα / σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (ME / CFS), χαρακτηρίζεται από συνολικά συμπτώματα όπως διαταραχές ύπνου μνήμης συγκέντρωσης, κεφαλαλγία μυϊκούς πόνους, αρθραλγίες, ευαίσθητους τραχηλικούς αδένες, πονόλαιμο, κακουχία μετά από άσκηση μειωμένη πνευματική απόδοση ή ορθοστατική δυσανεξία και περιλαμβάνει σύνολο ολιστικών παθολοφυσιολογικών μηχανισμών όπως διαταραγμένο άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων υψηλά επίπεδα κυτοκινών, αλλοιώσεις λευκής εγκεφαλικής ουσίας.

Η ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ ΚΑΙ Η ΚΑΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΥΠΝΟΥ, ΣΥΧΝΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ, ΑΥΞΑΝΟΥΝ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΚΟΠΩΣΗΣ

Α. Η ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ

Η βράχυνση της ημέρας κατά τον Χειμώνα, ο κρύος καιρός, η κατασκευή των πολυκατοικιών που συχνά εμποδίζει την απρόσκοπτη ηλιοφάνεια σε διαμερίσματα και δρόμους ο χαρακτήρας των σύγχρονων επαγγελμάτων που έχει αποκόψει τον εργαζόμενο από την έκθεση στο φυσικό περιβάλλον έχουν ως αποτέλεσμα ο σύγχρονος άνθρωπος να μην εκτίθεται σχεδόν καθόλου στον ήλιο κατά την διάρκεια του Χειμώνα. Η πιο ευρέως μελετημένη θετική επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας στην υγεία είναι η σύνθεση της βιταμίνης D.

Η μειωμένη τροφοδότηση του οργανισμού με βιταμίνη D εξασθενεί συνολικά τον οργανισμό διότι η βιταμίνη είναι σημαντική για την υγεία του σκελετού, την αντιμετώπιση φλεγμονών και την αντίσταση έναντι λοιμώξεων. Εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι η βιταμίνη D σημαντικό ρόλο σε νευρομυϊκές και ανοσολογικές αντιδράσεις, που έχουν κομβικό ρόλο για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και την φόρτιση των ενεργειακών αποθηκών.

Η φυσιολογική βράχυνση της ημέρας και η επιμήκυνση της νύχτας κατά τον Χειμώνα προκαλεί επίσης διακυμάνσεις στα επίπεδα μελατονίνης- σεροτονίνης. Η μελατονίνη αποτελεί ουσία που εκκρίνεται κατά τη νύχτα και προκαλεί ύπνο και καταστολή ενώ η σεροτονίνη, αποτελεί «ορμόνη της δράσης» και ευρίσκεται σε άμεση σύνδεση με το ηλιακό φως.   Όταν ο άνθρωπος αποφεύγει να εκτεθεί στο ηλιακό φως ακόμη και το Σαββατοκύριακο, ιδιαίτερα μάλιστα όταν αποφεύγει να εκτεθεί στο πρωινό φως, η σχέση σεροτονίνης μελατονίνης κινδυνεύει να διαταραχτεί σημαντικά με αποτέλεσμα εξασθένηση και κόπωση.

Β. ΚΑΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΥΠΝΟΥ

Συνήθειες που είναι υπεύθυνες για την κακή υγιεινή του ύπνου κατά τον Χειμώνα είναι:

• • Η κατάχρηση καφέ καπνού κατά την εργασία
• • Η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως κατά την διάρκεια της ημέρας στην εργασία όπως είναι οι υπολογιστές, smartphones

Μέτρα αποκατάστασης:

• Αποφύγετε τελείως την τηλεόραση, τους υπολογιστές, τα βιντεοπαιχνίδια, τα smartphones ή άλλες οθόνες μετά την επιστροφή στο σπίτι. Επιλέξτε εναλλακτικά την δραστηριότητα της ανάγνωσης.
• Το υπνοδωμάτιο πρέπει να έχει καλές συνθήκες θερμοκρασίας υγρασίας, άνετο στρώμα, μαξιλάρια, κουβέρτες. Φροντίστε για την πλήρη συσκότιση του υπνοδωματίου, χρησιμοποιήστε μάσκες ύπνου. Απομακρύνετε τις πηγές θορύβου (π.χ. ζώα), ρούτερ και κινητά από το υπνοδωμάτιο.
• Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα και τα ποτά πριν τον ύπνο.
• Μην πίνετε πάνω από μία μερίδα καφέ ή τσάι και όχι μετά τις 1200 το μεσημέρι.
• Εφαρμόστε ενδυναμωτική χαλαρωτική ρουτίνα, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει χαλαρωτικές ασκήσεις ή θρησκευτική δραστηριότητα (π.χ. προσευχή) κατά το δίωρο που προηγείται του ύπνου.