Σκουλήκια και μικρόβια στη κινούμενη άμμο

Γράφει ο Γιάννης Κατσίμπας

"Από πού ήταν ακριβώς o παππούς σου;" Του αναφέρω Κηφισιώτης. Γέννημα θρέμμα "Ασφαλώς και τους ξέρω!" χαμογελάει. "Ο παππούς σου είχε γεννηθεί γύρω στο 1910… Είχε δυο μεγαλύτερα αδέλφια, ένα αγόρι και μια αδελφή. Ο αδελφός του Χρήστος είχε τη «Αθηναία» ένα στο κέντρο της Αθήνας και το καλοκαιρινό την Αθηναία στο τέρμα της Λεωφόρου Συγγρού στο Ιπποδρόμιο. Έχεις υπ’ όψιν σου πόσοι από τα χώματά μας έπεσαν τότε ηρωϊκά;" Αρχίζει να μου απαριθμεί ονόματα. Από στήθους. Κάνει καναδυό σχόλια για τον καθέναν. "Ο τάδε ήταν μοναχογιός παπά. Ο εγγονός του δείνα έχει το μεγάλο βενζινάδικο στο εκατοστό έκτο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού..."

Ληξίαρχος; Μελετητής-συλλέκτης των μικρών ανθρώπινων ιστοριών οι οποίες συνθέτουν την ανθρωπογεωγραφία ενός τόπου, που είναι πιο ενδιαφέρουσες, πιο αποκαλυπτικές από τη μεγάλη Ιστορία; Πολιτικός! 

Πολιτικό κτήνος για την ακρίβεια, με διαδρομή μισού σχεδόν αιώνα, όλο σκαμπανεβάσματα. Από νεαρός βουλευτής στη Μεταπολίτευση, στο ύπατο αξίωμα της εκτελεστικής εξουσίας σε μια από τις πιο δεινές περιόδους για την Ελλάδα. Λένε ότι ακόμα κι όταν βρισκόμασταν στην κόψη του ξυραφιού, όταν παίζονταν τα πάντα σε αγωνιώδεις συνεδριάσεις στις Βρυξέλλες, εκείνος είχε το τηλέφωνό του ανοιχτό και λάμβανε μηνύματα από παλιούς του ψηφοφόρους, για ζητήματα της ιδιαίτερης πατρίδας του. Στα διαλείμματα απαντούσε σε όλους τους αυτοπροσώπως. 

Τι σημαίνει να πολιτεύεσαι; Πώς μπαίνει κανείς στον δημόσιο βίο; Εντάσσεται στη νεολαία της αρεσκείας του στο πανεπιστήμιο ή στο συνδικάτο στον χώρο εργασίας του; Ανεβαίνει στην ιεραρχία, ορίζεται υπεύθυνος για τον ένα ή για τον άλλον τομέα, ζυμώνεται και μηχανορραφεί; Τρυπώνει στον κύκλο (ας μην μεταχειριστώ τη λέξη "αυλή"), στον κύκλο ενός προεστού της παράταξης, δημάρχου ή βουλευτή, κι αγάλι-αγάλι ανταμείβεται με μια θέση σε ψηφοδέλτιο; - "εδώ που έφτασες λίγο δεν είναι, τόσο που έκανες μεγάλη δόξα..." θα σάρκαζε ο Καβάφης.

Μήπως το ξεκινάει διαφορετικά; Μήπως συστήνεται στην κοινή γνώμη γράφοντας άρθρα, κάνοντας "παρεμβάσεις" ή εμβριθείς τοποθετήσεις, ξεδιπλώνοντας την ευφυΐα και τη θεωρητική σκευή του, ελπίζοντας πως κάποιος από την ηγεσία του κόμματος θα τον προσέξει και θα τον καλέσει σε ένα "Think tank" να προσφέρει τα φώτα του;

Στις μέρες μας, οι παραπάνω μέθοδοι τείνουν να θεωρηθούν παρωχημένες. Αρκεί -ισχυρίζονται- να έχεις λογαριασμό στο Instagram και στο Tik-Tok με πολλούς ακολούθους. Αρκεί να ανεβάζεις φωτογραφίες, βίντεο που γίνονται viral. Να κάνουν γκελ οι ατάκες σου, να τις αναπαράγουν στα πρωινάδικα. Έτσι καθίστασαι εν ριπή σχεδόν οφθαλμού δημόσιο πρόσωπο, που εάν αποφασίσει να κατέβει στις εκλογές, θα έχει το καταπληκτικό πλεονέκτημα της αναγνωρισιμότητας. Από την οθόνη του κινητού στην κάλπη, ένα "like" δρόμος.

Φυτρώνουν στη γη δέντρα. Φυτρώνουν και μύκητες. Τα δέντρα έχουν ρίζες που τα στηρίζουν και τα τρέφουν, που ενίοτε φτάνουν βαθιά στο υπέδαφος, σπάνε και βράχια. Οι μύκητες σαρώνονται στο πρώτο φύσημα του αέρα.

Την άνοιξη του 2012, μού πρότειναν να θέσω υποψηφιότητα για βουλευτής Ήρθε και με βρήκε ο τύπος που θα οργάνωνε την εκστρατεία μου. Είχε στο ενεργητικό του δυό μεγάλες επιτυχίες, είχε εκλέξει δυό ανθρώπους από το πουθενά σχεδόν. 

"Εσύ είσαι ξένος…" μου είπε αντί για καλημέρα. "Γιατί να σε εμπιστευτούν, γιατί καν να σε ακούσουν; Επειδή σε έχουν δει δυό φορές στην τηλεόραση;" Το κόμμα έχει αρχές…" ψέλλισα. "Συγκεκριμένες, κοστολογημένες προτάσεις για το ξεπέρασμα της κρίσης…" "Σύρε κοιμήσου να ξενυστάξεις!" κάγχασε. "Πρόσωπα ψηφίζει ή μαυρίζει ο κόσμος. Όχι θεωρίες. Λοιπόν άκου: αύριο πρωί-πρωί θα στέκεσαι στην πόρτα του σπιτιού σου, λουσμένος, ξυρισμένος, σένιος. Θα περάσω να σε πάρω με το αμάξι. Θα γυρίσουμε καμιά δεκαριά Δήμους. Μεθαύριο το ίδιο. Σε δυό εβδομάδες θα σε έχω πάει σε όλους. Θα σε έχω συστήσει στους πάντες, θα έχεις φιλήσει όλες τις γιαγιάδες. Ελπίζω να συγκρατείς φάτσες και ονόματα. Ύστερα ξέρεις τι θα κάνουμε; Θα ξεκινήσουμε από την αρχή. Δεύτερος γύρος, δεκαοχτώ ώρες την ημέρα. Μακάρι να προφτάσουμε και τρίτο. Τα βράδια θα μελετάς τα προβλήματα του τόπου. Μην σε πιάσει κανείς αδιάβαστο και γίνεις ρεζίλι!" "Τι πιθανότητες έχω να εκλεγώ;" "Άμα σου βγει το λάδι; Ίσαμε πέντε τοις εκατό. Μα θα ξανακατέβεις την επόμενη φορά. Μια κι έξω το πέρασες;"

Η κουβέντα τελείωσε εκεί. Ήμουν -και παραμένω- ταγμένος στο γράψιμο, δεν σκόπευα -ούτε και σκοπεύω- να αλλάξω ποτέ ρότα. Το δίδαγμα ωστόσο το κρατάω για πάντα.

Να πολιτεύεσαι σημαίνει να ζυμώνεσαι, να δένεσαι με την κοινωνία. Να είσαι -ή να γίνεσαι- σάρκα από τη σάρκα της. Να οργώνεις την εκλογική σου περιφέρεια, να αγκαλιάζεις τους ανθρώπους, να επωμίζεσαι τους καημούς και τα αιτήματά τους. Να αναδεικνύεσαι εκπρόσωπος, δηλαδή πληρεξούσιός τους, εκεί όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις. Εάν έχεις υγιείς προθέσεις, θα αγωνιστείς για συλλογικές λύσεις. Άμα είσαι φαύλος, θα περιοριστείς στα ρουσφέτια. 

Έτσι συμβαίνει από πάρα πολύ παλιά. Και όχι μονάχα στην Ελλάδα. Σε όλες σχεδόν τις δημοκρατίες. Διαβάστε το βιβλίο του Μπόρις Τζόνσον "Friends, Voters, Countrymen”, στο οποίο αφηγείται διασκεδαστικότατα τις καμπάνιες του ως υποψήφιος βουλευτής. Αρούκατος, ενίοτε και καταστροφικός, ο Μπόρις Τζόνσον. Ουδόλως όμως προϊόν κομματικού σωλήνα, κατασκεύασμα των media.

Λένε πως εάν προσηλωθείς επί δέκα χιλιάδες ώρες σε οποιοδήποτε στάδιο, θα γίνεις σχετικά καλός. Θα έχεις προοπτικές κάτι να καταφέρεις. Δέκα χιλιάδες ώρες στην πολιτική σημαίνει δέκα χιλιάδες ώρες πόρτα-πόρτα, με γνήσιο νοιάξιμο, με ενσυναίσθηση, με την ταπεινότητα που προσήκει σε εκείνον που ζητάει ό,τι πολυτιμότερο για έναν πολίτη. Την ψήφο του.

Όχι δέκα χιλιάδες πόζες και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δηλαδή στην κινούμενη άμμο.-