Ινδία - Μαθήματα συνύπαρξης με… τις τίγρεις

Η ζωή με τα μεγάλα αιλουροειδή είναι ένα μάθημα που δεν χρειάζονταν οι γονείς και οι παππούδες της σημερινής ινδικής νεολαίας, αλλά η αύξηση του πληθυσμού τους κάνει τις επαφές τους με τους ανθρώπους πιο συχνές

Στις αγροτικές περιοχές της βόρειας Ινδίας, όπου οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις συγχωνεύονται με άγρια δάση και τα βουβάλια βόσκουν σε απόσταση αναπνοής από άγριους ελέφαντες, μια ήπια εκπαιδευτική αναβίωση βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι μαθητές διδάσκονται κάτι που οι γονείς τους έχουν ξεχάσει – την συνύπαρξη με τις τίγρεις. Τα μαθήματα συνιστούν απάντηση σε μια θετική εξέλιξη. Το 2010, όταν ο αριθμός των τίγρεων στην Ινδία είχε μειωθεί σε μόλις 1.700, η ​​χώρα δεσμεύτηκε να διπλασιάσει τον πληθυσμό τους. Αυτός ο στόχος έχει πλέον επιτευχθεί – σήμερα υπάρχουν πάνω από 3.600 στη χώρα, όπως αναφέρει δημοσίευμα των Times του Λονδίνου.

Ωστόσο, σύμφωνα με ινδούς βιολόγους, αυτή η ιστορία επιτυχίας έχει επιφέρει συνέπειες που πολλοί δεν αντιλαμβάνονται. Τα μεγάλα αιλουροειδή έχουν πολλαπλασιαστεί σε τοπία γεμάτα με δήμους, αγροκτήματα και ανθρώπους – πολλοί εκ των οποίων τρέφουν μια μακροχρόνια αντιπάθεια για το πιο χαρισματικό σαρκοφάγο της χώρας. Μια ενήλικη τίγρη χρειάζεται άφθονα θηράματα και μεγάλες περιοχές για να περιπλανηθεί. Περισσότερες τίγρεις σημαίνουν περισσότερες εδαφικές συγκρούσεις, περισσότερα περιπλανώμενα τιγράκια που αναζητούν χώρο παιχνιδιού – και, μοιραία, περισσότερες συναντήσεις με ανθρώπους.

Σε μέρη όπως το Τεράι Αρκ, μια περιοχή που εκτείνεται στη βόρεια Ινδία και το Νεπάλ, τα αιλουροειδή περιπλανώνται ολοένα και περισσότερο πέρα ​​από τα όρια των προστατευόμενων καταφυγίων τους, εισερχόμενα και σε γεωργικές εκτάσεις. Καθώς εγκαταλείπουν τα εθνικά πάρκα αναζητώντας νέα εδάφη, συναντούν οικισμούς, ζώα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ανθρώπους. Τα βασικά μέτρα ασφαλείας έχουν ξεχαστεί – παιδιά παραμένουν αφύλακτα λίγα μέτρα μακριά από τις παρυφές δασών, άνθρωποι κυκλοφορούν μεθυσμένοι τη νύχτα, ο φωτισμός των δρόμων είναι ανεπαρκής και όλα αυτά δημιουργούν πονοκέφαλο στους ιθύνοντες.

Σε αντίθεση με την τοπική παράδοση, τα αιλουροειδή δεν αναπτύσσουν επιθετική συμπεριφορά απέναντι στους ανθρώπους. Οι περισσότερες λεγόμενες «ανθρωποφάγες» τίγρεις είναι είτε τραυματισμένες είτε σε βαθιά γεράματα – και ως εκ τούτου ανίκανες να κυνηγήσουν τη συνηθισμένη τους λεία. Μόλις τρεις επιθέσεις τίγρεων σε ανθρώπους έχουν προκαλέσει σοβαρές σωματικές βλάβες στην Ινδία τα τελευταία 15 χρόνια. Για ένα ασταθές ζώο, οποιοδήποτε θρόισμα ίσως είναι αρκετό για να επιφέρει μια θανατηφόρα επίθεση. Παράλληλα, οι ανθρώπινες αντιδράσεις στις θεάσεις τίγρεων είναι συχνά τραγικά προβλέψιμες – το ζώο μπορεί να δηλητηριαστεί, να παγιδευτεί, ή να ξυλοκοπηθεί από ένα πλήθος.

Συχνά, κυβερνητικοί αξιωματούχοι παρεμβαίνουν για να το απομακρύνουν. Σε κάθε περίπτωση, κάθε απώλεια τίγρης σημαίνει ότι η γονιδιακή δεξαμενή τους γίνεται λίγο πιο ρηχή. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό κινδυνεύει να αποδυναμώσει τους ίδιους τους πληθυσμούς για τους οποίους οι οικολόγοι εργάστηκαν τόσο σκληρά ώστε να αναπτυχθούν. Οπότε η έμφαση δίνεται τώρα στη διδασκαλία των παιδιών για πιθανό συναπάντημα τους με τα αιλουροειδή – ή, ακόμα καλύτερα, την αποφυγή πιθανής συνάντησής τους με αυτά. Η πρωτοβουλία, γνωστή ως «Πρόγραμμα Ανιχνευτής Αγριας Φύσης», είναι ένα είδος αγροτικού ινδικού αντίστοιχου με τον Κώδικα του Πράσινου Σταυρού του αμερικανικού προγράμματος οδικής ασφάλειας, με τη διαφορά ότι ο κίνδυνος δεν έγκειται στην κυκλοφορία, αλλά σε ένα αρπακτικό ζώο 200 κιλών που αποστρέφεται τον θόρυβο και η αδυναμία του είναι να κρύβεται σε χαμηλή βλάστηση.

Οι κανόνες του βασίζονται στην κοινή λογική – «Μην περιπλανάστε μόνοι σας στα χωράφια, τα μικρά παιδιά να κυκλοφορούν κοντά στα σπίτια τους, αποφεύγετε τις εξόδους αφού νυχτώσει, χρησιμοποιείτε φακούς και κάντε πολύ θόρυβο. Αποφύγετε το σκύψιμο, καθώς η τίγρη μπορεί να σας περάσει για λεία –όπως αγριογούρουνα, ή μαϊμούδες– και αν εντοπίσετε μια τίγρη κοντά, αντισταθείτε στην επιθυμία σας να βιαστείτε να τη χαζέψετε». Αν, πάραυτα, υπάρξει συναπάντημα με τίγρη, το κοινό οφείλει να ακολουθήσει μία οδηγία – να μην επιχειρήσει να τρέξει μακριά της. Ο ευρύτερος στόχος του προγράμματος είναι να δοθεί στα παιδιά μια βαθύτερη κατανόηση της άγριας ζωής μέσα στην οποία ζουν – όχι μόνο τι να φοβούνται, αλλά και τι να εκτιμούν.

Η ελπίδα είναι ότι, με τη σειρά τους, θα διδάξουν στους μεγαλύτερους τους ότι οι τίγρεις είναι πιο επικίνδυνες όταν παρεξηγούνται. Υπάρχουν και άλλες αυτοσχέδιες πρωτοβουλίες που ακολουθούνται κατά καιρούς. Σε μία από αυτές, οι αγρότες αφήνουν ανοιχτά τρανζίστορ που εκπέμπουν παράσιτα στη διαπασών στα χωράφια τους κατά τη διάρκεια της συγκομιδής. Αναμενόμενα, οι τίγρεις επιλέγουν να αποφύγουν την περιοχή. Στο Νεπάλ, απλές μάντρες από μπαμπού έχουν βοηθήσει στην προστασία των κατσικιών από τους νυκτόβιους θηρευτές. Τώρα υιοθετούνται και στην Ινδία, απομακρύνοντας τον πειρασμό από τα μονοπάτια των τίγρεων.

Αλλα προγράμματα προσφέρουν χρήματα στους χωρικούς για να κατασκευάσουν τουαλέτες, ώστε να μειώσουν τις επικίνδυνες νυχτερινές εκδρομές τους. Μια άλλη πρωτοβουλία περιλαμβάνει την εκπαίδευση «εθελοντών πρωτοβάθμιας φροντίδας» – ντόπιων ανδρών και γυναικών που σπεύδουν στον τόπο παρατήρησης μιας τίγρης, ή θανάτωσης ζώων. Η δουλειά τους δεν είναι να υποτάξουν το ζώο, αλλά να ηρεμήσουν τα ανθρώπινα πλήθη που έρχονται να το παρατηρήσουν. Αν μια τίγρη σκοτώσει μια αγελάδα, ως και 100 άνθρωποι μαζεύονται και αρχίζουν να την πετροβολούν – και έτσι προκαλούνται οι τραυματισμοί τους.

Οι εθελοντές αναγνωρίζουν το είδος των ζώων –συχνά πρόκειται για λεοπαρδάλεις και όχι για τίγρεις–, παρακολουθούν τις κινήσεις τους και ειδοποιούν το τμήμα δασοπροστασίας. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι κερδίζουν χρόνο. Συχνά, το ζώο απομακρύνεται κρυφά και χωρίς απρόοπτα. Αυτές οι τακτικές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης αλλαγής στον τρόπο σκέψης. Για δεκαετίες, οι προσπάθειες συντήρησης των τίγρεων της Ινδίας βασίζονταν σε αυτό που οι ειδικοί αποκαλούν «φρουριακή συντήρηση» – τον αποκλεισμό της φύσης, την απομάκρυνση ανθρώπων από προστατευόμενες περιοχές, και την ανάθεση της ευθύνης αντιμετώπισής τους σε φράχτες, νόμους και δασοφύλακες με χακί στολές.

Ως αποτέλεσμα, σε πολλά μέρη προκλήθηκαν δυσαρέσκειες, με τους ανθρώπους να κατηγορούν τις τίγρεις για τους άνωθεν επιβληθέντες κανόνες. Αλλά το πρόβλημά τους ήταν με τη δασική υπηρεσία, ή όποια κυβερνητική υπηρεσία επιχειρούσε να τις προστατεύσει. Η νέα πρωτοβουλία είναι μέρος μιας προσπάθειας ώστε να γεφυρωθούν αυτές οι ρήξεις, και έχει ενθαρρυντικά σημάδια – τα τελευταία τρία χρόνια, πολύ λιγότερες τίγρεις έχουν σκοτωθεί σε αντίποινα.