ο θεσμός έχει γίνει ρουτίνα

Γράφει ο Γιάννης Κατσίμπας

"Η δις και ο κος τάδε θα παντρευτούν" διαβάζω "με μία υβριδική τελετή που θα συνδυάζει στοιχεία από διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις, καθώς ο μεν γαμπρός είναι χριστιανός ορθόδοξος, η δε νύφη καθολική…" Κύριος οίδε τι σημαίνει "υβριδική τελετή". Οι ορθόδοξοι πάντως και οι καθολικοί μπορούν να παντρεύονται μεταξύ τους στην εκκλησία δίχως ο ένας να υποχρεούται να ασπαστεί το δόγμα του άλλου. Πρόκειται για μια από τις μετρημένες περιπτώσεις όπου το καθ’ημάς ιερατείο έδειξε -από τον 19ο κιόλας αιώνα- ρεαλισμό.

Κανείς άρα από τους γάμους δεν είναι γάμος. Για τρικούβερτα γλέντια πρόκειται, αφορμές για συγγενείς και φίλους να πιούν, να φάνε, να χορέψουν και να ευχηθούν στα ζευγάρια "βίον ανθόσπαρτον".

Πειράζει αυτό; Ποιος θα φαινόταν τόσο μίζερος, τόσο μικρόψυχος, ώστε να κατακρίνει τους ανθρώπους που θέλουν να διατρανώσουν τον έρωτά τους;

Πλησίστιοι έχουμε εισέλθει σε μια καινούργια εποχή, όπου ο καθένας είναι ελεύθερος να νοηματοδοτεί και να σημειολογεί τις μεγάλες στιγμές της ζωής του όπως του αρέσει. Χωρίς να σχολιάζεται ως βλάσφημος. Ούτε καν ως ρηξικέλευθος.

Δηλώνεις το όνομα του παιδιού σου στο ληξιαρχείο και όταν έρθει το γλυκό καλοκαιράκι, το βουτάς στη θάλασσα, παρόντος προαιρετικά κάποιου προοδευτικού παπά. Το βαφτίζεις, εντός ή εκτός εισαγωγικών, έτσι για το καλό. 
Συζείτε για ζαμάνια αστεφάνωτοι και ένα ωραίο πρωί αποφασίζετε να επισημοποιήσετε τη σχέση σας. 

Πεθαίνεις και έχεις αφήσει εντολή να μην διαβεί το λείψανό σου κατώφλι εκκλησίας, να έχεις πολιτική κηδεία. Στο αποτεφρωτήριο της Ριτσώνας οι τελετές πριν από την καύση είναι συχνά εξαιρετικά συγκινητικές. Προβάλλονται φωτογραφίες από ευτυχισμένες στιγμές του νεκρού. Παίζονται τα αγαπημένα του τραγούδια. Αντί για τους ψαλμούς της Εξοδίου Ακολουθίας, τα προσφιλέστερα του πρόσωπα τον κατευοδώνουν με λόγια καρδιάς. 

Τι έχει μείνει από τον πάλαι ποτέ σκληρό πυρήνα του γάμου; 

Η παρθενία μήπως της νύφης; Εάν μια κοπέλα περιμένει τον υμέναιο για να γνωρίσει το γλυκό μυστικό της ζωής, μάλλον προβληματική θα θεωρηθεί. Ενδεχομένως και βαριά διαταραγμένη. 

Η προίκα; Έχει καταργηθεί νομικά από το 1983, με την αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου. Τα αλισβερίσια πεθερικών και νεονύμφων γίνονται εδώ και δεκαετίες διαφορετικά, ενίοτε και κάτω από το τραπέζι για τον φόβο της εφορίας. Σε περιπτώσεις μεγάλου πλούτου, υπογράφονται στο εξωτερικό προγαμιαία σύμφωνα. Ώστε εάν το ζευγάρι δεν φτουρήσει, να μην λύσει ο ένας το οικονομικό του πρόβλημα εις βάρος του άλλου, του πρώην συζύγου του. 

Οι όρκοι πίστης; Κανένας σοβαρός δικηγόρος, δικαστής ή και παπάς ακόμα δεν θα έριχνε στο πυρ το εξώτερον όποιον τους παρέβη. Το ζήτημα είναι να υπάρχει αλληλοσεβασμός, αλληλοκατανόηση, δύναμη συγγνώμης. Διακριτικότητα έστω. Ρωτήστε και τους Γάλλους, που εδώ και αιώνες διαπρέπουν στα "στραβά μάτια", προς όφελος της οικογενειακής γαλήνης τους.

Η κοινή στέγη; Η εστία; Αυτό μάλιστα. Εγκαθίσταται το ζευγάρι σε ένα σπίτι, μοιράζεται τον ελεύθερο χρόνο και τον ύπνο του, μεγαλώνει τα παιδιά του. Η πυρηνική οικογένεια -και ας φθίνει, και ας μένουν το 31% των κατοίκων της Νέας Υόρκης και το 50% των κατοίκων του Παρισιού μόνοι τους, σε ατομικά νοικοκυριά-, η πυρηνική οικογένεια παραμένει εν πολλοίς το κύτταρο της κοινωνίας. Λογικό. Από το να πέφτει το βάρος της ανατροφή των τέκνων στους ώμους ενός, της μάνας, κάλλιο να είναι διαρκώς παρών και ο πατέρας. Έτσι τουλάχιστον φρονεί ο περισσότερος κόσμος στην καθ’ημάς ανατολή. Για αυτό και προτιμάει έναν αφόρητα πληκτικό -και οδυνηρό ακόμα- γάμο, από ένα διαζύγιο, το οποίο θα βιωθεί σαν αποτυχία. 

Φθείρονται νομοτελειακά οι γάμοι με τον χρόνο; Ρουτινιάζουν; Καταντούν άδεια κελύφη; Το ζήτημα είναι εν πολλοίς ταξικό. Με ήλιο και βροχή παντρεύονται οι φτωχοί. Με ήλιο και βροχή ασφυκτιούν εν σάρκα μία. 

Σκεφτείτε μία οικογένεια με δύο πιτσιρίκια που κατοικεί σε ογδόντα τετραγωνικά. Πώς να μην νοιώθουν εγκλωβισμένοι, πώς να μη ζορίζονται, όταν κανείς δεν έχει τον ιδιωτικό του χώρο, την ευκαιρία να απομονωθεί έστω και για λίγο; Πώς να μην καταλήξουν, στην περίοδο της πανδημίας και της καραντίνας, να εχθρεύονται ο ένας τον άλλον; 

Φαντασθείτε ένα ζευγάρι που αμφότεροι ασκούν διεκπεραιωτικά επαγγέλματα, με μόνο κίνητρο τον βιοπορισμό. Δεν θα τους δηλητηριάζει αργά αλλά σταθερά το έλλειμμα δημιουργικότητας; Πόσω δε μάλλον όταν ζορίζονται για το μεροκάματο, υποτιμώνται από διευθυντές και από πελάτες, περνάνε τις εργάσιμες μέρες τους μετρώντας αντίστροφα, πότε θα έρθει η ώρα να σχολάσουν; Μπαφιασμένοι θα επιστρέφουν σπίτι. Την τοξικότητα που έχουν υποστεί, θα τη βγάζουν στο έτερό τους ήμισι. 

Όσο για τα παιδιά, θα τα μετατρέψουν -συνειδητά ή ασυνείδητα- σε υποδοχείς των δικών τους ματαιώσεων και απωθημένων. "Εσύ, γιέ μου, να σπουδάσεις για να κονομάς περισσότερα… Εσύ, κόρη μου, να διαλέξεις έναν άντρα που να σου τα φέρνει…" Και δώστου να τα σέρνουν σε φροντιστήρια και σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Και δώστου να τσακώνονται με τους άλλους γονείς ποιανού το βλαστάρι παίζει καλύτερη μπάλα ή πιάνο.

Ας μην βαυκαλιζόμαστε. Αληθινή ελευθερία, δυνατότητα επιλογών, αυτοπροσδιορισμού, σού δίνει μόνο το πορτοφόλι σου. "Τσέπη μου γεμάτη να’σαι και κανέναν μη φοβάσαι" τραγουδούσε ο Μάρκος Βαμβακάρης. Αυτή ακριβώς ήταν και η ατζέντα της αριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας, προτού εξαλλαχθεί από τον δικαιωματισμό, την ορθοπολιτική, το "woke” κίνημα. Πριν αποταχθεί την ιδεολογική της παράδοση και ραχοκοκκαλιά.

Ας στείλουμε τις καλύτερες ευχές μας στους μελλόνυμφους. Δεν έχουν άλλωστε τίποτα να φοβηθούν. Ακόμα και να μην ευτυχήσουν, μπορούν να διαλέξουν τη δυσθυμία που τους ταιριάζει. Να τη ράψουν στα μέτρα τους. Πληρώνοντάς την όσο χρειάζεται.-